Od RKS „Dziewiarz” do ZKS „Włókniarz”

Pamiętnik historyczny Muzeum Miedzi w Legnicy:    Pod koniec lat czterdziestych XX w. wiodącym środowiskiem sportowym w Legnicy, był klub działający przy tutejszych zakładach dziewiarskich.

30 III 1947 r. władze Zjednoczonych Państwowych Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego w Legnicy skierowały pismo do władz wojewódzkich z prośbą o zarejestrowanie „(…) nowopowstałego Klubu Sportowego (…), który będzie nosił nazwę Robotniczy Klub Sportowy Dziewiarz”. Jedynymi odnotowanymi w dokumentacji władz wojewódzkich „członkami założycielami” byli Wacław Urbanowicz i Józef Klimczak. Trudno jednak powiedzieć, kiedy dokładnie powstał ten klub, choć wedle informacji przekazanych przez władze „Dziewiarza” w piśmie z grudnia 1947 r., już w 1946 r. klub połączył się z innym legnickim stowarzyszeniem sportowym – KKS „Merkury”.

Zmiany, zmiany i zmiany

W 1947 r. sekretariat klubu dziewiarzy znajdował się przy ul. Rycerskiej 15, w siedzibie legnickich zakładów dziewiarskich. Kolejną siedzibą, odnotowaną w źródłach w 1949 r., był lokal przy ul. Głogowskiej 16. Na przestrzeni poszczególnych lat zmieniała się także nazwa klubu. W kwietniu 1948 r. zatwierdzone zostało przemianowanie RKS „Dziewiarz” Legnica na Włókienniczy Klub Sportowy „Dziewiarz” Legnica. Na początku 1949 r. na łamach prasy pojawiła się także nazwa Włókienniczy Związkowy Klub Sportowy „Dziewiarz”. Kolejna zmiana nastąpiła wiosną 1949 r. Od tej pory drużyny legnickich zakładów dziewiarskich nosiły miano ZKS „Włókniarz” Legnica.

Nie udało się ustalić, kto pierwotnie zasiadał we władzach klubu, chociaż w piśmie z 16 IX 1947 r. jako prezes klubu podpisał się Adam Jarecki, a jako sekretarz Adam Szpilczyński. W marcu 1948 r. wybrano nowy zarząd w składzie: Szaper (prezes), Boliński i Palij (wiceprezesi), Banaszkiewicz (sekretarz), Szuba (skarbnik), Hasiuk (gospodarz), Kielan (referat sportowy) oraz Palij, Wasilewski, Kaczmarski, Katz, Smólski, Pluder, Szpilczyński, Serafin, Klimczak, Witkowski, Nawrocki i Olejniczak. Rok później prezesem został A. Jarecki, I-szym wiceprezesem Jakubowski, II-gim wiceprezesem Smólski, sekretarzem Popiół, skarbnikiem Stawiński, gospodarzem Hasiuk, a kierownikami sekcji: Sokołowski (lekkoatletyka), Szczepaniak (boks), Popiół (tenis stołowy), Bartosiński (pływanie) i Soroko (gry ruchowe).

Herb RKS „Dziewiarz” Legnica odtworzony na podstawie odcisku klubowej pieczęci (oprac. Tomasz Grabowski)

Stadion w Parku

Już w 1947 r. dziewiarze podjęli się budowy własnego stadionu. Ich wybór padł na teren parkowych błoni (niem. Haag), które od dziesięcioleci pełniły w Legnicy charakter sportowo-rekreacyjny. W czerwcu 1947 r. Seweryn Ebner, Naczelny Dyrektor Zjednoczonych Państwowych Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego w Legnicy, zwrócił się z prośbą do Delegatury Rządu przy Północnej Grupie Wojsk Armii Radzieckiej o „(…) uprzejme załatwienie odebrania od Władz Radzieckich łąki przylegającej do Parku Miejskiego. W miejscu tym zobowiązujemy się wybudować własnym kosztem stadion sportowy, przeznaczony do użytku naszych robotniczych drużyn sportowych”. Na dokumencie widnieje też odręczna notatka „załatwiono pozytywnie na skutek osobistej interwencji”.

Zanim jednak do tego doszło, dziewiarze rozgrywali mecze na boiskach przy ul. Świerkowej i ul. Bielańskiej. Pierwsze mecze na nowo wybudowanym obiekcie w parku miały miejsce już w drugiej połowie 1947 r., a stadion dziewiarzy stał się niebawem główną areną legnickiego sportu – w marcu 1948 r. informowano, że na tym obiekcie odbywały się wszystkie mecze w ramach rozgrywek legnickiego podokręgu PZPN oraz „inne mecze międzymiastowe”. Stadion posiadał boisko do piłki nożnej i bieżnię. Zapowiadano dalszą, ambitną rozbudowę obiektu – w przyszłości miały tam również powstać boiska do siatkówki i koszykówki, korty tenisowe oraz infrastruktura do treningów skoku wzwyż, w dal oraz „rzutnia”. Oprócz tego po obu stronach miały powstać trybuny kryte (drewniane) oraz nowe ogrodzenie.

Piłkarze RKS „Dziewiarz” Legnica. Zdjęcie wykonano na boisku w Jaworze podczas w meczu z „Jaworzanką” (7 IV 1947 r.). Spotkanie zakończyło się remisem 1:1

Ze zbiorów Jerzego Szuby

Piłkarscy liderzy Legnicy

Piłkarze „Dziewiarza” szybko zostali czołową jedenastką Legnicy i jako jedyny legnicki zespół pod koniec lat czterdziestych reprezentowali miasto w dolnośląskiej klasie A. Czołowym zawodnikiem, typowym „łowcą” bramek, był wspomniany już W. Urbanowicz, który regularnie sprawiał problemy bramkarzom przeciwników. W lipcu 1949 r. miał ich już na koncie 124 (zdobył je zaledwie w 99 meczach). Wyróżniał się również zawodnik o nazwisku Fedyn.

Stawano też w szranki z zespołami z innych regionów Polski. W sierpniu 1947 r. dziewiarze zmierzyli się z juniorami utytułowanej Cracovii, natomiast w październiku tego samego roku gościli drużynę włókniarską z Łodzi. Z kolei w maju 1948 r. rozegrano zwycięskie dla legniczan spotkanie z KS „Bielarnia” Kalisz, a w czerwcu musieli oni uznać wyższość opolskiej „Lwowianki”. W sierpniu 1948 r. odbył się mecz z prudnicką „Pogonią”. Wielkim wydarzeniem sportowym dla całego miasta był jednak pojedynek z czerwca 1949 r., kiedy do Legnicy po raz kolejny zawitała jedenastka pierwszoligowego wówczas KS ZZK Poznań („Lech” Poznań). Radość była tym większa, gdyż gospodarze zwyciężyli 2:0, po dwóch bramkach zdobytych przez Fedyna. W lipcu 1949 r. „Włókniarz” odniósł kolejne zwycięstwo z drużyną ze stolicy Wielkopolski – tym razem smaku porażki zaznał w Legnicy „Dąb” Poznań. Z kolei w sierpniu zanotowano remis z zespołem „Stal” Chorzów. Zdarzało się także, iż piłkarze „Dziewiarza” toczyli pojedynki z zespołami z zagranicy – latem 1948 r. w Legnicy zagościli zawodnicy czechosłowackiego „Arsenału” Brno oraz „KS ZKOP Prostejew”.

Boks

Bokserzy „Dziewiarza”, którzy mieli do swojej dyspozycji salę przy ul. Głogowskiej, występowali początkowo w dolnośląskiej klasie B. Zdarzało się im także krzyżować rękawice z zawodnikami innych regionów Polski. Przykładowo w lutym 1949 r. zawitali do Legnicy pięściarze z ZS „Gwardia” Toruń, a w kwietniu tego samego roku zawodnicy łódzkiego „Włókniarza”. Kadra bokserska rosła w siłę – na łamach prasy podkreślano, że „Dziewiarz” posiada w swoich szeregach najlepszych bokserów Legnicy (wymieniano nazwiska: Gutowski, Możdżan, Słupski i Strzałkowski). A wszystko wskazywało na to, że będzie jeszcze lepiej, bo opiekę nad nimi objął wówczas doświadczony bokser i dwukrotny mistrz Polski w kategorii ciężkiej, Jan Klimecki. We wrześniu w wywiadzie dla prasy trener mówił: „Jestem przekonany, że <Włókniarz> awansuje już wkrótce do A-klasy, jest to sprawa niedalekiej przyszłości”. I miał rację, bo jeszcze w tym samym roku pięściarze „Włókniarza” zadebiutowali w bokserskiej klasie A.

Inne sekcje

W marcu 1947 r. odbyło się z kolei zebranie organizacyjne Sekcji Kolarskiej i Turystycznej „Dziewiarza”. Legniccy dziewiarze posiadali też sekcję lekkoatletyczną (w tym także żeńską) – w czerwcu 1948 r. zawodniczki przygotowywały się do eliminacji do igrzysk klubów włókienniczych w Łodzi. Kierownictwo nad tym zadaniem objęły Maria Ficówna i Serafin. Przez jakiś czas istniała również sekcja szachowa. Swoje rozgrywki prowadzili tenisiści stołowi, którzy w lutym 1949 r. osiągali jedne z lepszych wyników w podokręgu legnickim. W styczniu 1949 r. informowano natomiast o drużynie hokejowej „Dziewiarza”, która zmierzyła się z zespołem Związku Młodzieży Polskiej.

Marek Żak – historyk, pracownik Muzeum Miedzi w Legnicy

Na  zdjęciu głównym:

Piłkarze RKS „Dziewiarz” Legnica, 1948 r.

Ze zbiorów Muzeum Miedzi w Legnicy