Partycypacja, a co to jest takiego? Odpowiadając wprost jest to udział w wydarzeniach, zabieranie głosu, uczestniczenie w działaniach, czy decyzjach. Jako obywatele jesteśmy aktywni w rodzinie, sąsiedztwie i mieście.
Stale – nie nazywając tego, partycypujemy. Jest to nasza codzienność więc może nie warto o niej dyskutować. A jednak, jest rodzaj partycypacji, której warto poświęcić więcej uwagi, to partycypacja obywatelska, czyli relacja władzy z obywatelami. Przybiera ona różne formy i może funkcjonować na różnym poziomie. Ta najprostsza angażuje obywateli do aktywności, ale opiera się na informowaniu ich o podjętych decyzjach, a obywateli sprowadza do roli biorców. Wyższą formą – zawierającą elementy angażowania potencjału obywateli są konsultacje. Tutaj poza poinformowaniem władze dają możliwość wypowiedzenia się obywateli na określony temat.
Tym samym…
… osoby uczestniczące w konsultacjach stają się niejako „doradcami”. Najwyższym stopniem partycypacji obywatelskiej jest współdecydowanie, czyli partnerstwo władzy z obywatelami polegające na przekazaniu części kompetencji dotyczących podejmowania działań i decyzji. Seniorzy posiadając wielki zasób wiedzy i umiejętności (mądrość życiowa czyli wiedza wynikająca z życia i potencjał społeczny, życia rodzinnego, psychologiczny, przekazu kulturowego i umiejętności zawodowych) który dla dobra młodszych pokoleń i rozwoju całej społeczności lokalnej powinien być dobrze zagospodarowany. Tym bardziej, że obowiązujące w Polsce regulacje prawne przewidują wiele form aktywnego włączania się obywateli we współdecydowanie w obszarach i sprawach istotnych dla społeczności lokalnej.
Ustawą z dnia 11 października 2013 r., o zmianie ustawy o samorządzie gminnym ustawodawca wprowadził możliwość tworzenia w gminach tzw. gminnych rad seniorów jako ciał o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. Diagnozowane bariery w powstawaniu i funkcjonowaniu rad seniorów w badaniach ogólnopolskich (opracowanie pn. Zoom na Rady Seniorów” 22014 r., II Ogólnopolskie Spotkanie Rad Seniorów w 2016 r.), ale także projekty własne Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów zrealizowane z legnickimi seniorami współfinansowane w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 „Cenna aktywność” w 2016 r., i Partycypolis – partycypacja społeczna seniorów w Mieście Legnica w 2017 r., wskazują na trudności: brak poczucia partnerskiego traktowania przez władze samorządowe, słabe kompetencje członków rad w zakresie opiniodawczo – konsultacyjnym, niewystarczająca wiedza o swojej roli i znaczeniu prężnego funkcjonowania rad seniorów dla środowisk osób starszych, brak wymiany doświadczeń miedzy radami – koncentrowanie się dobrze znanej aktywności społecznej lub tylko udziale w niej.
Projekt…
…Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów: Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów, współfinansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020 realizowany jest na terenie trzech gmin województwa dolnośląskiego: Gminy Legnica, Gminy Miejskiej Złotoryja oraz Miasta i Gminy Prochowice. Uczestniczą rady seniorów na różnych poziomach kompetencji i funkcjonowania, a nawet zorganizowania: najbardziej doświadczona Miejska Rada Seniorów w Legnicy, Rada Seniorów w Złotoryi oraz Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach. W ten sposób Rady otrzymują adekwatne wsparcie poprzez różne formy nabywania wiedzy i umiejętności oraz wymianę doświadczeń we wspólnym działaniu: warsztaty edukacyjne, organizacja i prowadzenie debat senioralnych środowiskowych, planowanie i realizacja inicjatyw skierowanych do osób starszych w swoich środowiskach, organizacja i przeprowadzenie wspólnej konferencji w Legnicy przez co miały możliwość poznać się i działać wspólnie wymieniając się swoją wiedzą i doświadczeniami. Równolegle z działaniami – w czasie debat senioralnych i w środowiskach lokalnych Legnicy, Złotoryi i Prochowic prowadzona była ankietyzacja osób starszych w zakresie diagnozowania potrzeb oraz barier dla aktywności seniorów.
Rekomendacje…
…z debat i ankietyzacji zostały przekazane włodarzom współpracujących w projekcie gmin oraz przewodniczącym uczestniczących rad seniorów i grupie inicjatywnej jako ciekawy materiał poglądowy i diagnostyczny potrzeb środowisk senioralnych.
Projekt znajduje się w końcowej fazie realizacji. Już wkrótce rozpoczynamy warsztaty ewaluacyjne. Każda z uczestniczących Rad Seniorów i Grupa Inicjatywna objęta projektem podsumują działania w poszczególnych gminach oraz określą co się udało i co było sukcesem, a co należy poprawić w dalszych działaniach. Efektem końcowym z działań podejmowanych w realizacji projektu, wniosków z warsztatów, rekomendacji z debat i konferencji oraz realizacji inicjatyw będzie raport w formie jednolitego dokumentu. Raport zostanie przekazany samorządom, ale także zostanie opublikowany na stronie Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów.
Zapraszamy…
…do odwiedzania naszej strony www.szczesliwi-emeryci.org.pl. Znajdują się tam rekomendacje z debat w każdej z gmin, zawsze aktualny newsletter projektu oraz wiele innych informacji o projektach i działaniach.
Projekt: Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów, jest współfinansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020.
